Artwork of the week #11: Robert Zandvliet – Hoeizan shutsugen

Vandaag weer een Nederlandse schilder genaamd Robert Zandvliet.

Zandvliet is denk ik een van de grootste namen van de Nederlandse schilderkunst op dit moment en geniet ook internationale bekendheid. Hij brak door in de jaren ’90 met schilderijen van verstilde beelden. Beelden in al hun naaktheid, ontdaan van het pittoreske en gereduceerd tot hun essentie. Je zou deze schematische weergegeven objecten ‘archetypisch’ kunnen noemen. Nog geen twee jaar na zijn eerste solo tentoonstelling stopte hij resoluut met het schilderen van objecten en ging vervolgens landschappen schilderen. Zandvliet zei hier op ‘De sleet kwam er in, ik wist precies hoe ik zo’n schilderij moest maken. Het dreigde een invuloefening te worden en daar had ik geen zin in’.Hij vond het motief ook te beperkt en wilde andere aspecten van de schilderkunst onderzoeken.

Na jaren lang het landschap als motief te hebben gebruikt om het schilderen te onderzoeken en ook voor hem te ondervinden wat schilderen voor hem nou eigenlijk betekende, kwam hij op een ander spoor terecht. Nu hij het schilderen als handeling had onderzocht wilde hij nu onderzoeken wat de kunstgeschiedenis voor hem betekend. Hij wil zich verhouden met de kunstgeschiedenis, hij wil onderzoeken waar hij als schilder van deze tijd staat tegenover de schilders die hem voor gegaan zijn. Wat kan hij leren en wat kan hij toevoegen aan die kunstgeschiedenis. Dit onderzocht hij door bestaande schilderijen na te schilderen of in ieder geval als motief te gebruiken en om te zetten in zijn eigen onderzoekende stijl. Dit werden echte Zandvliet schilderijen, soms ook bijna niet meer terug te brengen naar het origineel. Dit maakt die werken ook zo bijzonder, het zijn stuk voor stuk eigen interpretaties van het originele schilderij. Dit waren overigens niet allemaal grote namen, maar kunstenaars en schilderijen die hem in de loop der jaren hebben geïnspireerd . Dit was in de periode van 2008 tot begin 2012 en die gehele oeuvre was te zien in een grote tentoonstelling in museum GEM in Den Haag.

Eerder dit jaar ben ik bij Zandvliet op atelier bezoek geweest en heb met hem gesproken over die periode en over de kunstenaars die hem beïnvloed hebben. Verder in dat gesprek kwamen we op nieuw werk waar hij mee bezig was. Wat mij opviel was dat hij weer was terug gevallen op het schilderen van objecten, het creëren van archetypes. Hij was op dat moment bezieg met het schilderen van een serie stenen en vertelde mij dat hij probeerde de essentie van de steen te vinden.

Zijn ultieme doel is om niet meer een representatie van een steen de schilderen, maar de steen zelf. Dat wat hij schildert ook daadwerkelijk de steen is. Dit is naar mijn mening onmogelijk, maar geeft wel aan wat de ambities zijn van Robert Zandvliet. Hij pakt dingen groots aan en stelt zichzelf hoge eisen. Hij gaat elke keer weer opnieuw de gecreëerde uitdaging aan om daarmee een betere kunstenaar te worden en de aankomende kunstgeschiedenis te beïnvloeden.

Ik heb dit schilderij gekozen omdat ik het gevoel heb dat hij het schilderij wil openbreken. Het minimale gebruik van kleur en dat je grote delen van het doek nog kan zien geeft dit doek een open karakter. Hij breekt hier met zijn eigen gecreëerde traditie waar hij jaren mee gewerkt heeft. Dit schilderij geeft voor mij de essentie weer van zijn lange onderzoek en laat zien dat hij verder wil en zich ontwikkeld. Het mooie is dat hij zichzelf herontdekt en zichzelf verstevigt door het (na)schilderen van andere schilderijen.

Robert Zandvliet – Hoeizan Shutsugen, 231 x 312 cm, 2010

Katsushika Hokusai – Hoeizan shutsugen, 1834